باس بەت   »ادەبيەت ايدىنى»  ەسسە»   اق مەيىردىڭ اق ساۋلەسى سەبەلەگەن...
اق مەيىردىڭ اق ساۋلەسى سەبەلەگەن...

بوكەيحان وسپانوۆ
اق مەيىردىڭ اق ساۋلەسى سەبەلەگەن...



باس شۋجي شي جينپيىڭ ورتاعا قويعان جۇڭگوشا سوتسياليزىم يدەياسىنىڭ نۇرشۇعىلاسىندا جۇڭگوداعى ىنتماعى جاراسقان ءار ۇلت حالقى ءبىر- بىرىنە اقىل- وي، ماڭداي تەرى ارقىلى ىستىق ىقلاسىن ارناپ، مەيىر-شاپاعاتىن توگىپ، سوتسياليستىك ءمورالدىڭ تىڭ داستانىن جازىپ كەلەدى، سونىڭ ءبىرى ميحۋا ءىلياس قىزى ەدى.

1940-جىلى ەگىنشى وتباسىندا دۇنيەگە كەلەدى بالا ميحۋانى كورەگەن اكە ءىلياس جانىنان تاستاماي ەرتىپ ءجۇرىپ، ەگىنشىلىك جۇمىسقا كوزىن قاندىرادى. اكەسىنىڭ جۇمىسقا شوگەل، مۇقيات، مويىماس قاسيەتى ءسابي جۇرەگىنەن وشپەستەي ورىن الىپ، قاجىرلى بولۋدىڭ جارقىن ۇلگىسىن ورناتادى. مىنە وسى اكە بويىنان قابىلداعان جاقسى قاسيەتتەر ءسابي قىزدىڭ الداعى كۇندەرىندە باعدار شامداي جارقىراپ، ادامي عۇمىرىندا بويىنا بويتۇمار بولىپ، جاقسى وقىپ، جارامدى ادام بولۋىنا وڭ ەنەرگيالى رول وينايدى. 1954-جىلى باستاۋىش مەكتەپتىڭ 5-جىلدىعىندا وقىپ جۇرگەن كەزىندە، مەكتەپتىڭ باعالاۋى، باسشىلىقتىڭ بەكىتۋى ارقىلى، كلاستاستارىنان قارا ءۇزىپ، بىردەن-ءبىر وقۋشى ۋاكىلى بولىپ، كوممۋنيستىك جاستار وداعىنا مۇشە بولىپ قابىلدانىپ، ساياسي ءومىرىنىڭ تابالدىرىعىن اتتايدى. وسى جىلى كۇزدە التايداعى تولىقسىز ورتا مەكتەپكە وقۋعا تۇسەدى دە، تولىقسىزدى جاقسى ناتيجەمەن تامامداپ، 1956-جىلى شينجياڭ پەداگوگيكا شۋەيۋانىنىڭ ماتەماتيكا ماماندىعى بويىنشا وقۋعا تۇسەدى، جوعارى مەكتەپ قۇشاعىندا جۇرگەن كەزىندە دە بەلسەندىلىك تانىتىپ، مەكتەپ وقۋشىلار ۇيىمىنداعى باسشى جولداستاردىڭ كوزىنە ءتۇسىپ، فاكۋلتەتتىڭ وداق ياچايكاسىنىڭ شۋجيلىك مىندەتىن قوسىمشا اتقارادى. وسى مەزگىلدە ءوز باسى تالاي مارتە « وزات وداق مۇشەسى»، « وزات وقۋشى»،«وزات وداق كادرى» بولىپ سيلانسا، ول باسقارعان وداق ياچەيكاسى«وزات ياچەيكا» بولىپ ماراپات تورىنەن كورىنەدى. ىنتالى جاس ميحۋا مىنە وسىلاي قاجىرلى رۋحىمەن، ۇيرەنۋگە دەگەن شوگەلدىگىمەن جوعارى مەكتەپتى ابىرويمەن تامامداپ، تۋعان اۋىلى قابا اۋداندىق ورتا مەكتەپكە ماتەماتيكا وقىتۋشىسى بولىپ، قوعامدىق قىزمەتىن باستايدى.

جاڭا ورنعا كەلگەن سوڭدا، بويىنا بىتكەن قاسيەتىن جوعالتپاي، ۇرپاققا دەگەن اسقان جاۋاپكەرشىلىكپەن، تۋعان جەر وقۋ- اعارتۋىن جوعارى ورەگە كوتەرۋ ءۇشىن جار قۇلاعى جاستىققا تيمەي شوگەلدىكپەن قىزمەت ىستەيدى، سول ارقىلى ۇيىمنىڭ دا كوزىنە تۇسەدى، باسشىلىق القا ەندىگى جەردە اقىلداسا كەلە، قابىلەتتى جاس قىزدان ۇلكەن ءۇمىت كۇتىپ، اۋدانداعى ءالسىز بۋىن سانالىپ وتىرعان ايەلدەر بىرلەستىگىنە جوتكەپ اكەلەدى، بۇل ورىندادا ابىرويلى جۇمىستار ىستەپ، كەيىن كەلە ۇيىمنىڭ ۇيعارۋىمەن اۋداندىق وقۋ- اعارتۋ مەكەمەسىنە اۋىسادى، ميحۋا جولداس ۇيىم قايدا ۇيعارسا سول جەردەن تابىلدى، ءارى ۇيىم مەن باسشىلاردىڭ تالابىنان شىعىپ، جەمىستى جۇمىستار جۇرگىزدى. 1979-جىلى داڭىقپەن جوڭگو كوممۋنستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى، ەندى ول وزىنە بۇرىنعىدان دا  قاتاڭ تالاپ قويىپ، ءبىر پارتيا مۇشەسىندىك سالاۋاتپەن سپتسيالىستىك قۇرىلىس ىستەرىنە بەلسەنە ارالاسىپ، ارمانى اسقاقتاپ، قادامى قارقىنداپ، جىگەرى تاسقىنداي تۇسەدى، اۋداندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ عىلىم- تەحنيكا، وقۋ- اعارتۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇمىستارىنا جاۋاپتى بولىپ اۋىسىپ بارادى، قوسىمشا جۇمسشىلار ۇيىمىنىڭ ءتوراعاسى، تۇراقتى كوميتەت پارتيا ياچەيكاسىنىڭ جوراسى قاتارلى جۇمىستاردى دا پارتيالىق پرەسپتە تۇرىپ ءادىل ادا قىلادى. جەمىستى ەڭبەگى، جەڭىستى ناتيجەلەرگە جەتەلەيدى، «ەڭبەگى باردىڭ ونبەگى بار» دەگەندەي ۇيىم ونى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قابا اۋداندىق كوميتەتىنىڭ 5-6-7-كەزەكتى قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ەتىپ سايلايدى، 1990-جىلى اشىلعان باس جۇمسشىلار ۇيىمىنىڭ 1-كەزەكتى قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى بولىپ قاتىناسىپ، حالىقتىڭ ۇسىنىس، تالابىن ءوز اينىندە جەتكىزىپ، ۇكىمەت پەن حالىق ورتاسىنا دانەكەر بولادى. حالىق جۇمىسى دەگەندە جار قۇلاعى جاستىققا تيمەيتىن ميحۋا عا حالىقتىڭ باعالاپ كورسەتۋى، باسشىلىقتىڭ بەكىتۋى ارقىلى ءبىر رەت اۆتونوم رايون دارەجەلى «وزات پارتيا مۇشەسى»، ەكى رەت ايماق دارەجەلى «8-مارت قىزىلتۋشىسى»، ون نەشە رەت اۋدان دارەجەلى «8-مارت قىزىلتۋشىسى» ، بىرنەشە رەت اۋدان «دارەجەلى وزات پارتيا مۇشەسى» ، «ىلعارى قىزمەتكەر» بولىپ ماراپاتتالادى .

ميحۋانىڭ قىزمەتتەگى بەلسەندىلىگىن كوزىمەن كورىپ ريزا بولعان قابادا وتىز نەشە جىل اكىم بولعان ءناسىپ اقساقال كەزىندە اۋدانداعى بارلىق كادرلەر مەن پارتيا مۇشەلەرىنىڭ ميحۋاداي بولۋىن تالاپ ەتكەندىگىن ەت قۇلاعىمەن ەستىگەندەر بۇگىندە تەبىرەنە اڭىس ەتەدى، اۋداننىڭ ءار دارەجەلى قىزمەتىنە ەسەلى ۇلەس قوسقان ميحۋا 1993-جىلى داڭىقپەن زەينەتكە شىعادى، دەمالىستاعى كەزىندە دە ەلىم دەپ الاۋلاعان اق سەزىمنىڭ الاۋىن باسا المادى، كورشىسىنەن، ماڭايىندا كومىستانعان كورشى- قولاڭدارىنان 12 وتباسىنىڭ عۇبىر سۋىنان يگىلىكتەنە الماي وتىرعان جاعدايىن ەستىگەن سوڭ، دەرەۋ وزدىگىنەن اتقا قونىپ، قاتستى ورىندارعا بايلانىس جاساپ، ولاردىڭ جول كورسەتۋىمەن، بۇل جۇمستى ىستەيتىن ەڭبەككۇش تاۋىپ، قاجەتتى جابدىقتاردى ۇعىسىپ، كەتەتىن قارجىنى ەسەپتەتىپ، سول ارقىل قارجىسى بولسادا قالاي ورناتۋدىڭ جولىن تاپپاي وتىرعان وتباسىلارىنان قارجى توپتاپ، بۇل قينشىلىقتى دەر كەزىندە شەشىپ بەرەدى.

ميحۋا جولداس ءبىر جولى جيەن قىزىن مەكتەپكە اپارىپ ءجۇرىپ، اۋداندىق بالالار باقشاسىنىڭ الدىندا اۆتوكولىكتى باياۋلاتاتىن توسالعىنىڭ جوقتىعىن بايقايدى دا، انالىق ۇلى جۇرەكپەن، بۇلدىرشىندەردىڭ اماندىعىنان الاڭداپ، جاۋاپتى ورىندارعا جالعاستىرىپ دەر كەزىندە توسالعى ورناتقىزىپ، تۇتقيىل تۋىلاتىن حاۋىپتىڭ الدىن الدى. دەمالىستاعى بوس ۋاقىتىن ەلگە ىزگىلىك جاراتاتىن مەزگىل دەپ تانىپ ، ۋاقىت شىعارىپ، ماڭايىنداعى كورشى-قولاڭدارىنىڭ وتباسىن ارالاپ احۋال ۇعىسىپ ، كەي وتباستارىندا وقساماعان دارەجەدە قيىنشىلىقتاردىڭ ساقتالىپ وتىرعاندىعىن اڭعارادى ، وسى ءىس، دەمالىستاعى قارت اناعا وي سالادى، سونىمەن كوپ ويلانعان ول، مەيىربان انا بولامىز دەۋشىلەرمەن اقىلداسىپ ، ءوزى باس بولىپ مەيىربان انالار گرۋپپاسىن قۇرادى. بۇل گرۋپپا العاشتا قىيمىلدارىن قيىنشىلىعى بار وتباسىلارىنا جەكە-جەكە كومەكتەسۋمەن باستايدى ، الايدا بۇل قارەكەتتەرى ءتۇبىرلى ماسەلەنى شەشە المايتىندىعىن سەزگەن سوڭ، «كوپ تۇكىرسە كول بولار » دەگەن بابالار تالىمىنە ساي ، مەيىربان انالار توبىن قۇرۋ بەكىمىنە كەلدى، سونىمەن ۇيىمدى، جوسپارلى تۇردە مەيىربان انا بولامىز دەۋشىلەردى مەيىربان انالار توبىنا مۇشە ەتىپ قابىلداپ، « مەيىربان انالار» دەپ اتادى ، 2008-جىلى مەيىربان انا بولامىز دەۋشىلەردىڭ سانى 17گە جەتىپ، ميحۋا باسشىلىعىنداعى مەيىربان انالار توبى بولىپ قۇرىلدى، بۇدان حابار تاپقان اقشي قالاشىعى ازات ورتا جولى تۇرعىندار كوميتەتى قولداپ، جينالىس اشاتىن زال ، قىزمەت ىستەيتىن كەڭسە بوساتىپ بەرىپ ، باستامانىڭ بايراعىن كوتەرىستى، وسى باستامادان كەيىن مەيىربان انا بولامىز دەۋشىلەردىڭ سانى كوبەيدى، 2009-جىلى مەيىربان انا بولامىز دەۋشىلەردىڭ سانى 100گە جەتتى، توپتىڭ اتى « مەيىربان انالار بىرلەستىگى» بولىپ قۇرىلدى ، جىل سوڭىندا  بىرلەستىك ارنايى قورتىندى جينىن وزدىرىپ، ۇلگىلى مەيىربان انالاردى سيلاۋ قيمىلىن الىپ بارىپ وتىردى.

بارعان سايىن كەرەگەسىن جايا تۇسكەن سەرىكتىك 2015-جىلعا كەلگەندە مەيىربان انالاردىڭ سانى 1600گە جەتىپ، ميحۋا باسشىلىعىنداعى «مەيىربان انالار قوعامى» بولىپ قۇرىلدى، قوعامعا ورىنباسار قوعام باستىعى، حاتشى ، ەسەباتشى بەلگىلەنىپ جۇمىس ءبولىسىن ايقىندادى،  قوعامداعى مەيىربان انالاردىڭ ءار جىلى ءبىر رەت  دەنساۋلىعى اقىسىز تەكسەرتىپ تۇرۋدى قارار قىلدى، وزات مەيىربان انالار سيلاندى، ومىراۋىنا مەيىربان انا بەلگىسىن تاقتى ، مەيىربان انالار قوعامى ويىن قويۋ، حال سۇراۋ، مەيىر-شاپاعات ارناپ جىلۋ اتاۋ قيمىلدارى ارقىلى قور توپتادى، حۇيزۋ مەيىربان انا قيشىر ءبىر ءوزى ءبىر قولدا  5مىڭ يۋان جىلۋ اتادى، حال سۇراۋ قىيمىلى 650 ادام رەتكە جەتىپ، حانزۋ، ۇيعۇر ، قازاق ، حۇيزۋ بالالارىنان بولىپ ، 650 بالاعا بەرىلگەن كومەك اقشا 200مىڭ يۋاننان استى ، بۇل كومەك ولاردىڭ جوعارلاپ وقۋىنا ەكونوميكالىق جاقتان جاردەم جاسادى، ميحۋا باسشىلىعىنداعى مەيىربان انالار قوعامى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ بىرەۋ قينشىلىققا جولىقسا، كوپ بولىپ كومەكتەسەتىن ، جەتىمىن جىلاتپايتىن ، جەسىرىن مۇڭايتپايتىن ، وسكەلەڭ رۋحىن ءوز جۇمستارىنىڭ ارقاۋى ەتتى ، سىچۋانداعى جەر سىلكىنۋ اپاتىنا ، قاباداعى قار اپاتىنا ،  تاسقىن سۋ اپاتىنا مەيىربان انالار قوعامى مولداپ زاتتاي ، اقشالاي قوماقتى جىلۋ اتاپ، مەيىربان انالاردىڭ اق مەيىرىن ايگىلەدى .

تەك ميحۋانىڭ ءوزى سىچۋانداعى جەر سىلكىنۋ اپاتىنا 1000يۋان ، 2011-جىلعى قابا اۋدانىنداعى قار اپاتىنا 600يۋان، 2013-جىلعى قابا اۋدانىندا تۋىلعان تاسقىن اپاتىنا 1000يۋان اتاپ ، مەيىربان انالىق مەيىرىن ارنادى، ميحۋا جولداس، سەكسەننىڭ تاباىلدىرىعىن اتاپ كەتسەدە، الىدە كورشى-قولاڭدارىن ارالاپ جاعداي ۇعىسىپ جۇرگەنىن كورەسىڭ. ءبىر كۇنى كوشەنى جاعالاپ كەلە جاتىپ ، جانارى وشكىندەگەن، كيىمى جونسال كىشكەنتاي حانزۋ قىز بالامەن ۇشىراسىپ قالادى ،بالامەن ەرىپ وتباسىنا بارىپ جاعداي ۇعىسسا، بۇل بۇلدىرشىن بالانىڭ كارى اجەسى تەمىر-تەرسەك ، سۇيەك-ساياق تەرىپ ساتىپ جان باعادى ەكەن ، اجەسىنىڭ ايتۋىنشا نەمەرەسىنىڭ اكە-شەشەسى ۇيىنەن شىعىپ كەتىپ، ۇزاق ۋاقىت قايتا ورالماپتى ، بالانىڭ اتى «ۋاڭ لىڭ لىڭ» ەكەن ، 2-كلاستا وقىپ جاتىپتى، اجەسى مەن ءسابي بالاعا جانى اشىعان ميحۋا وسى بالانى قاراۋىنا الىپ ، كيم –كەشەكپەن تولىق قامداعاننان سىرت، وقۋ قاراجاتىندا كوتەرىپتى، اجەسىنە قوراسىنداعى تەمىر-تەرسەك، سۇيەك-ساياقتى تەگىن بەرۋدەن سىرت ، قوراسىنداعى 300دانا قىزىل كىرپىشتى دە بەرىپ رازى ەتىپتى.

ءبىر كۇنى نۇرجول نۇركامال ۇلى دەيتىن ۇيعۇر بالانىڭ جاعدايىن ۇعىسادى، اكەسى جوق جەتىم بالا ەكەن ، شەشەسى ەڭ تومەنگى قاراجاتپەن قامدالىپ كەلىپتى، بالانىڭ توسەنىشى جۇقا بولعاندىقتان ۇيىنەن سىرماق اپارىپ بەرىپ، استىن قالىڭداتىپتى ، ءار وقۋ ماۋسىمىندا وسى بالاعا ءوز جانىنان 300يۋان كومەك اقشا بەرىپ تۇرىپتى، اكە-شەشەسى جۇمىستان بوساتىلعان جاينار قايرات قىزىنىڭ ءبىر قولى جوق كەمتار بالا بولعاندىقتان وعان ناق مايداندا ءوز جانىنان 1000يۋان كومەك بەرىپ الاڭسىز تۇرمىسى ءۇشىن انالىق مەيىر ارنايدى، بۇدان سىرت جوعارىداعى ءۇش بالاعا مەيىربان انالار قوعامىنىڭ  قورىنان ماۋسىم سايىن 500يۋاننان بەرىپ تۇرۋدى بەلگىلەيدى، ميحۋا ءبىر كۇنى جولداسى ۇيىنەن شىعىپ كەتىپ ورالماعان شي بايحۋا اتتى حانزۋ ايەلدىڭ جاعدايىنان حابار تابادى، كاسىبى جوق ايەل تالشىقتاپ تاپقانىمەن ءۇش بالاسى جانە ەنەسىن باعىپ ءجۇر ەكەن ، وعان مەيىربان انالار قورىنان جىلىنا 2مىڭ يۋان اقشا كومەك بەرۋدى بەلگىلەيدى، قازىر شي بايحۋانىڭ ەكى بالاسى ىشكى ولكەدەن وقىپ كەلىپ ، قوعامدىق قىزمەتكە قاتىناسىپتى ، شي بايحۋا اشارشىلىقتا تاتقان قۇيقانىڭ ءدامىن توقشىلىقتا تەبىرەنە جىر ەتىپ ، مەيىربان انالارعا راحىمەتىن جاۋدىرادى.

«التىن كەزدىك قاپ تۇبىندە جاتپايدى» دەگەندەي، قاسيەتتى جەتى قابادان شاڭىراق كوتەرگەن مەيىربان انالار قوعامى مەن باس قۇرۋشىسى ميحۋا جولداستىڭ ات-ەسىمى شار تاراپقا تارادى، مىنە وسىلاي ءار دارەجەلى باسشىلىقتىڭ نازارىن اۋدارىپ ، ىسىتق ىقىلاستى باعاسىنا يە بولدى، 2013-جىلى اۆتونوم رايوندىق ايەلدەر بىرلەستىگى ميحۋا جولداسقا «مەيىربان انا» اتاعىن بەرەدى ، 2015-جىلى اۆتونوم رايوندىق پارتكوم مەن حالىق ۇكىمەتى اۆتونوم رايون بويىنشا «ۇلتتار ىنتىماعىنداعى ىلعارى جەكە»-دەگەن داڭىق كۋاناماسىن سيلايدى، 2015-جىلى اۆتونوم رايوندىق بولاشاق ۇرپاقتارعا كوڭىل بولۋ كەڭسەسى اۆتونوم رايون بويىنشا «بولاشاق ۇرپاقتارعا كوڭىل بولۋدەگى ىلعارى جەكە» اتاعىن بەردى.  2015-جىلى التاي ايماقتىق پارتكوم مەن حالىق ۇكىمەتى ايماقتىق «ۇلتتار ىنتىماعىنداعى العا باسقان ىلعارى جەكە» داڭق كۋاناماسىن سيلايدى. 2015-جىلى التاي ايماقتىق ايەلدەر بىرلەسپەسى التاي ايماعىنداعى «ەڭ كورىكتى سەميا» داڭق كۋاناماسىن بەردى. 2016-جىلى قابا اۋداندىق بولاشاق ۇرپاقتارعا كوڭىل ءبولۋ كوميتەتى «بولاشاق ۇرپاقتارعا كوڭىل بولۋدەگى ىلعارى جەكە» داڭق كۋاناماسىن بەردى .  بۇدان سىرت قابا اۋداندىق، التاي ايماقتىق راديو تەلەۆيزيا ستانسيالارى ، شينجياڭ حالىق راديو ستانسياسى ، التاي گازەتى ، شينجياڭ گازەتى ، ىلە گازەتى ، جەتى قاباداعى ەل باسىنا ىزگىلىك ورناتۋ جولىندا باستاما كوتەرىپ ەرەكشە تىرىسشاڭدىق كورسەتكەن ميحۋا جانە مەيىربان انالار قوعامىنىڭ ۇلگىلى ءىس ىزدەرىن ۇگىتتەدى جانە ودان ۇيرەنۋدىڭ دابىلىن قاقتى، مىنە وسىنداي ەلەۋلى ىزگى ىستەرى مەن التىن ارىپپەن ويىپ جازىلعان داڭىق كۋالىكتەرى ، اق مەيىردىڭ اسپانىندا قالىقتاتقان سەكسەننىڭ سەڭگىرىندەگى مەيىربان انا ميحۋا جولداس ءالى دە جۇرىسىنەن جاڭىلماي حالىق ءۇشىن ، بولاشاقتىڭ يەسى حالىقتىڭ پەرەزەنتەرى ءۇشىن كومەك قولىن سوزىپ كەلەدى، ايتالىق 2017-جىلى جوعارى مەكتەپكە وتسەدە، جالعاسترىپ كەتۋگە قولىنىڭ قىسقالىعى بوگەت بولىپ، تۇيىققا تىرەلگەن ءتورت وقۋشىعا ءوز جانىنان 4مىڭ يۋان جولدىق بەرىپ، ولاردىڭ عىلىم شىڭىنا ورلەۋىنە قولعابىسىن تيگىزسە، 2018-جىلى ءدال وسىنداي 10 وقۋشىعا ءوز جانىنان 10مىڭ يۋان اقشا بەرىپ، ولاردىڭ اق ساپارىنا ءسات تىلەدى ، ۇستەگى جىلى جوعارى مەكتەپكە بەرەتىن وقۋشىلار ءۇشىن مەيربان انالار قورىنان 10مىڭ يۋان دايارلاپ، اق مەيىردىڭ اق ساۋلەسىن عىلىم جولىنا سەبەلەمەك بولىپ وتىر، وسى كەزدە ميحۋا جانە مەيىربان انالار قوعامىنىڭ مەيىر شاپاعاتىنا بولەنگەندەردىڭ ءبار-بارى سوتسياليستىك قۇرىلىسقا ەسەلى ۇلەستەرىن قوسىپ، مەيىربان انالاردىڭ اق تىلەگىن اقتاپ كەلەدى ەكەن . ەڭبەگىڭ ەل جۇرەگىنەن وشپەيدى،  ساپارىڭ ءساتتى بولا بەرسىن مەيىربان انا ميحۋا جولداس!


سوڭعى قوسىلعان جازبالار

قاتىستى باعالار

  加载评论内容,请稍等......