مەزگىل جىرلارى

ءاليا قابدوللا قىزى، 1970-جىلى التاي ايماعىنىڭ قابا اۋدانىندا ، جۇمىسشى وت باسىندا دۇنيەگە كەلگەن .

تولىق ورتا ماعۇماتتى . بالا كۇنىنەن تارتىپ ادەبيەتكە قىزىعۋشىلىعىمەن كەزىككەن ادەبي كىتاپ،جۋرنالداردى قىزىعا وقىپ ەرجەتكەن .

مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە ازداپ ولەڭ ماقالالار جازىپ ۇستازدارىنىڭ القاۋىنا بولەنىپ جۇرگەنمەن، كەيىندەپ وت باسى كۇيبىڭىمەن بۇل اۋەسىن ۇمىت قالدىرىپ قويعان .

2016-جىلداردان باستاپ قايتادان وسى اۋەسىن قولعا الىپ جالعاستىرا باستاعان .

سودان بەرى ۇزبەي تۇرلى تەكشەلەردە ولەڭدەرى جارىق كورىپ وقىرمانداردىڭ جاقسى باعاسىنا يە بولىپ كەلە جاتىر .

بالالىق شاعى  قابا وزەنىنىڭ بويىندا الاشقا اتى ايگىلى اق قايىڭ قورىق رايونىندا وتكەندىگىنەن بولار ، كوپتەگەن ولەڭدەرى تابيعاتپەن ۇندەسىپ ، تابيعاتپەن سىرلاسىپ ، وقىعان جاندى ، سول تابيعاتقا جەتەلەپ بارا  جاتقانداي  بولادى .

بۇل رەت اۆتوردىڭ الداعى ونەر ساپارىنا ءساتتىلىك تىلەي وتىرىپ ، ءبىر توپ ولەڭدەرىن وقىرمانداردىڭ نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز .

قۇستار  قايتىپ  بارادى

اسپاندا تىرنا قايتسا تىراۋلاعان ،

كورگەندە ويعا باتپاي تۇراما ادام .

كەشە عانا كەلىپ ەد قايتىپ باراد ،

دۇنيە-اي! تۇراعى جوق شىر اينالعان .

ءسان قوسىپ كوك بەلدەردىڭ كەلبەتىنە ،

سىيلاعان اسەم سازدان مول نەسىبە .

قاققاندا قاناتىنان نۇر سورعالاپ ،

كوكتەمدە كەلىپ ەدى كەلدى ەسىمە .

اقتارىپ سۇرى بۇلىتتى قاناتتارى ،

دامىلسىز قيقۋلادى تاڭ اتقالى .

ساناما  قورعاسىنداي اۋىر وي ساپ ،

بەتكە الىپ تۇستىك جاقتى باراد ءبارى .

جاڭعىرتىپ تاۋ -دالانى سازدى اۋەنى ،

قۇلاققا عاجاپ مۇڭلى ءان كەلەدى .

سۇڭقىلى سۇر  قالاعا سورعالايدى ،

قىيا الماي باراما ۇشىپ الدە نەنى؟

ماڭ دالا، سولعىن تارتتى اتىراپتار ،

سارعايعان جەلگە ۇشادى جاپىراقتار .

مەزگىلدىڭ مۇڭى ۋلاعان بۋىندارىن ،

جاعادا دىردەكتەيدى قالتىراپ تال .

مەرەكە تارقاعانداي كول بويىنان ،

ىزعىراىق ەستى تاۋدىڭ باۋرايىنان .

جابىرقاۋ كۇن قاباعى كۇرەڭىتىپ ،

اسپاننىڭ مۇڭ توگىلدى تاڭدايىنان .

دىزبەگى تىرنالاردىڭ تىراۋلاعان ،

كەلەدى ۋاقىت اڭشى جىل اۋلاعان .

ۇزاتىپ قايتقان قۇستى لەك-لەگىمەن .

كۇرسىنىپ مۇڭعا باتتى مىناۋ عالام .

شىلدەنىڭ ءتۇنى

تاعى ءتۇن ۇنسىزدىك جايلاعان ،

ۇيقىدا ، مۇلگىيدى بار عالام .

سىبىرلاپ جۇلدىزدار قارايدى ،

توڭكەرگەن اينادان .

قالعىيدى، قارا  تال بۇتاعى ،

قالباڭداپ جارعانات ۇشادى .

دامىلسىز شىرىلداپ شەگىرتكە ،

مۇڭ-زارىن قۇسادى .

تۋمادى بۇگىندە اي كۇلىپ ،

تۇرعانداي قارا-ءتۇن قايعىرىپ .

قالادا-دالادا، ۇن-ءتۇنسىز ،

تۇرعانى-اي! قايمىعىپ .

الىستان قارايىپ قارا تاۋ ،

ەسىنەپ قارايدى جابىرقاۋ .

ساۋمال ءتۇن، ساعىز وي تىنىمسىز ،

ءبارى دە سامارقاۋ .

سىر شەرتىپ ، تەربەيتىن ىڭىردە ،

ەستىلمەيد سامالدىڭ ءۇنى دە .

ۇزارىپ كەتكەندەي ءدال بۇگىن ،

شىلدەنىڭ سۇيەمدەي

تۇنىدە .

تاڭ اتپايما ؟ .........

ءتۇن كەلەدى

كوك جيەكتەن قىزىل جالقىن نۇر ويناپ ،

كولەڭكەگە سىڭىپ  باراد مىنا ايماق .

الا بۇرتقان تۇيدەك-تۇيدەك اقشا بۇلت ،

قارا تاۋدىڭ توبەسىندە ءجۇر ويناپ .

كەشكى شاپاق-كۇننىڭ قىزىل بوياۋى ،

كەڭ دالانى الۋان تۇسكە بويادى .

جول بويىندا ، جىيدە گۇلى اشىلعان ،

جانىڭا اسەم  ءبىر ساعىنىش قۇيادى .

باتقان كۇننىڭ سوڭعى الاۋى سونگەندە ،

سەتەر ءۇمىت ، باس كوتەرەر سەندەلە .

كامزولىنا قىزدىڭ تاققان تاناداي ،

ءتۇن كەلەدى، كوپ مونشاعىن تەڭدەنە .

ءتۇن كەلەدى، تەڭدەپ تەڭگە مونشاعىن ،

.تەربەتەدى جۇرەگىڭدى تۇنسا مۇڭ .

ەرتەگىلەر الەمىنەن جەتەدى ،

ايعا ءمىنىپ ، ءبىر ساعىم .....

قىس  كەلەدى

دوڭگەلەنگەن دۇنىيە ، زىمىرايدى ۋاقىت ،

قىراۋلى قىس كەلەدى ،تۇمان ءتۇسىپ مۇنارتىپ .

شۇبار كولدىڭ بويىنا قىس كەلىپتى دەسەدى ،

مەن ءوزىمە وكپەلەپ، جۇرگەن شاقتا كىنا ارتىپ .

ءاپپاق بولىپ اتىراپ كۇمىس شاپان جامىلدى ،

بۇتا - بۇرگەن ، تورانعى ، زەردەن  مونشاق تاعىندى .

كولدىڭ بەتى كىرەۋكە ساۋىت كىيىپ قۇرسانىپ ،

كەربەز دالا، كوك ايدىن، اققۋ-قازىن ساعىندى .

جەرمەن كوكتىڭ اراسىن تۇتاستىرىپ اق تۇمان ،

قوڭىر كۇزگە قوشتاسىپ ايتتى سامال اقتىق ءان .

جاپىراعىن جەل ۇزگەن سيدام-سيدام اعاشتىڭ ،

قۇر سۇلدەرىن سىلكيدى ، الاي-دۇلەي اق بوران .

اياز بۇركىپ اۋزىنان ، قاتۋلانىپ بۇرقاسىن ،

اق سۇڭگىمەن ورادى ، توراڭعى مەن شىرشاسىن .

الا تاڭنان شىرىلداپ بۇرسەڭدەگەن كوپ تورعاي ،

كۇجىرەيىپ ىزدەپ ءجۇر دودەگەدەن ىقتاسىن .

ورمان-توعاي ۇكىلى ساۋكەلەسىن كىيىندى ،

تال باسىنا تاماشا سىرعا مونشاق ءىلىندى .

الشايادى اق باس تاۋ ، اق كورپەگە ورانىپ ،

اق شىينەلى كوز تارتىپ اق كۇمىستەن جۇرىندى .

ءان سالادى اياقتىڭ باسقان كەزدە ىزدەرى ،

قار استىنا كومىلدى، كوپ جاپىراق  كۇزدەگى .

شوقاڭ قاعىپ اق قويان قامىس تۇبىن پانالاپ ،

تىسقا شىقتى ساقتانا قىزىل تۇلكى ىندەگى .

قارا قارعا قارقىلداپ قارىنى اشقان باقىرىپ ،

الا قانات ساۋىسقان ابىگەر قوناق شاقىرىپ .

اۋپىلدەسە ۇكىسى ، ورمان توعاي جاڭعىرىپ ،

كۇڭىرەنەدى كوكەكتەر،كوردەمشە مۇڭ ساپىرىپ .

شىل ويناقتى جاعالاپ بالالار ءجۇر شىل ۇستاپ ،

بال -بۇل جانىپ جۇزدەرى، وتىرمايدى تىنىستاپ .

ەسكە الىپ وتكەندى، قىيالىممەن قىدىرىپ ،

مەن وتىرمىن ، وزىمشە ويلارىمنان جىر ۇشتاپ .

ءوتتى  ءومىر

جاز ءوتتى،كۇزدە ءوتتى ، ءوتتى ءومىر ،

كوكتەمدى الدىعا سالىپپىز .

سامارقاۋ تارتادى تەك كوڭىل .

ويلاردان كوز ىلمەي دامىلسىز .

ۋاقىت زىرلاتىپ ۇرشىعىن ،

كوكتەمدە كوز جاسىن توككەن كۇن .

ال-بۇگىن سۋماڭداپ سۋىق جەل ،

قاراشا قار گۇلىن شاشقان ءتۇن .

قارا اسپان مۇڭدانا تۇنەردى ،

جەل ايداپ جىلىۋدى كۇزدەگى .

كەلەرمە كوكتەمدە ءبىزدى اڭساپ ،

تۇستىككە قايىتقان قۇس دىزبەگى .

سىنىق-  اي

ۇنسىز تىڭداپ تالدىڭ ءالسىز كۇبىرىن ،

ءىڭىر تاعى جالعاي بەردى ۇزىگىن .

سىرعىپ بارات كوكتە جالعىز سىنىق اي ،

كۇرەڭىتكەن جۇزى مۇڭ .

كوك كۇمبەزگە قاداپ اسەم كوپ تانا ،

اۋناقشىيدى اسپان بۇلتى شاتتانا .

سىعالايدى اراسىنان ، سىنىق- اي ،

كوپ كۇڭشەسى  ساقتانا .......

بۇلىتقا سۇيەپ بۇعىنادى تاۋ باسىن ،

بوزعىل تۇمان قۇشاعىنا -اپ جارتاسىن .

باياۋ سىرعىپ بارا جاتىر سىنىق اي ،

مۇڭنان تاعىپ سىرعاسىن ....